piątek, 19 kwietnia, 2024

Złoty okres pozytywek ze śpiewającym ptakiemPozytywki ze śpiewającym ptakiem produkowane były w Szwajcarii w latach 1785-1885.W dzisiejszych czasach są przedmiotem obrotu antykwarycznego i kolekcjonerskiego. Ceni się je przede wszystkim za unikalne mechanizmy zastosowanych automatów. Pozytywki ze śpiewającym ptakiem produkowane były w Szwajcarii w latach 1785-1885.W dzisiejszych czasach są przedmiotem obrotu antykwarycznego i kolekcjonerskiego. Ceni się je przede wszystkim za unikalne mechanizmy zastosowanych automatów. Początkowo pozytywki z grającym ptakiem nazywano french tabatière. Określenie to dotyczyło małego dekoracyjnego pudełeczka przypominającego tabakierkę w formie, ale niekoniecznie już wykorzystywanego do przechowywania tabaki.Pozytywki składały się z dwóch oddzielnych części, zwykle wykonanych przez różnych rzemieślników. Zewnętrzną obudowę robiono przeważnie z metali, często szlachetnych. Na górze obudowy tworzono owalny otwór, około 45×35 mm przykryty otwierającą się mechanicznie klapką najczęściej dekorowaną emalią. Na przedzie pudełka montowano mały suwak, którego przesunięciew prawo uruchomiało mechanizm znajdujący się wewnątrz. W wyniku tego działania pokrywka lub medalion podnosił się do góry i wyskakiwał mały ptaszek. Sam mechanizm pozytywki wykonywany był przeważnie z mosiądzu.Za prekursora tego typu pozytywek uważa się Pierra Jaquet-Droza, który w 1785 roku umieścił w pudełku o wymiarach 100×65×40 mm mechanizm grający piszczałkowy. Powodzenie rynkowe tego nowego wyrobu spowodowało powstanie wielu firm zajmujących się jego wytwarzaniem. Obok Pierra Jaquet-Droza do najznamienitszych wytwórców byli zaliczani Jean-Frédéric Leschot, Henri Maillardet, Jacob Frisard, Frères Rochat i później Charles Abraham Bruguier. Rzemieślnicy ci obok wspomnianych pozytywek z śpiewającym ptakiem wytwarzali również inne automaty i urządzenia mechaniczne.Charles Abraham Bruguier, tak jak większość szwajcarskich wytwórców pozytywek, wzorował się na pracach Jaquet-Droza. Sławę zyskał przez modyfikację samego automatu pozytywki. Wprowadził nowe rozwiązania techniczne w samym urządzeniu, dzięki czemu pozytywka działała przez 30 sekund a sam mechanizm był znacznie wyciszony. Obudowy do jego pozytywek robione były w różnych zakładach złotniczych. Najczęściej wykonane były ze złoconego srebra. Górną i dolną część obudowy zdobiono motywami kwiatowymi ręcznie malowanymi emalią. Prace emalierskie były wykonywane w znanych pracowniach złotniczych takich jak Richter, Dufey i Procchietto.Charles Abraham Bruguier (1788-1862) swoje mechanizmy sygnował napisem „C. Bruguier à Geneve” i trzema cyframi. Produkował mechanizmy aż do około 1850 roku. Później zajmował się jedynie ich naprawą.Niezależnie, Charles-Abraham młodszy (1818-1891) od 1843 roku produkował pozytywki w oparciu o doświadczenia ojca. W sygnaturach mechanizmów nie stosował trzycyfrowego oznaczenia. Wiele jego prac w ogóle nie było numerowanych.W roku 1885 nastąpił przełomw produkcji pozytywek poprzez umieszczenie w nich mechanizmu płytowego skonstruowanego przez Paula Lochmanna. Tak zbudowane urządzenie odniosło od razu bardzo duży sukces, ponieważ pozwalało na łatwe i częste zmiany melodii.W latach 90. XIX wieku rozpoczęła się ekspansja pozytywek do Ameryki, w której w ciągu 30 lat sprzedało się ich ponad sto tysięcy egzemplarzy. Pozytywki grały wtedy wszędzie: w parkach rozrywki, na dworach kolejowych,w kawiarniach.Mechanizm pozytywek zaczęto montować w wielu obiektach luksusowych, np. w słynnych jajach Fabergé, a nawet w przedmiotach codziennego użytku.Moda na pozytywki trwała do wybuchu wielkiego kryzysu ekonomicznego w Ameryce, czyli do lat 20. XX wieku. Późniejsze wynalezienie gramofonu,a także rozwój radia przyczyniły się do spadku ich popularności.Pozytywki ze śpiewającym ptakiem wytwarzane w Szwajcarii w latach 1785-1885 obecnie uchodzą za produkt unikatowy oraz wręcz luksusowy i osiągają na aukcjach ceny rzędu 100 000–200 000 USD.